Głownia kukurydzy – przyczyny, objawy, zapobieganie, zwalczanie
Uprawa kukurydzy może być atakowana przez wiele groźnych chorób, które mogą stanowić zagrożenie już na etapie siewek i rozwoju młodych roślin. Choroby kukurydzy, do których zaliczana jest m.in. głownia kukurydzy (Ustilago maydis), mogą doprowadzić do całkowitego lub częściowego niewykształcenia ziarniaków w kolbie. Jakie są objawy choroby i jak wygląda zwalczanie głowni kukurydzy?
Głownia kukurydzy – przyczyny, występowanie i szkodliwość głowni
Choroba spotykana jest powszechnie na terenie całego kraju. Źródłem zakażenia głownią kukurydzy są znajdujące się w glebie, a także w materiale siewnym teliospory. Do rozwoju choroby kukurydzy przyczynić się mogą również uszkodzenia roślin spowodowane przez przymrozki, opady gradu, czy też będące efektem obecności szkodników. Na kukurydzy mogą występować dwa rodzaje głowni:
- głownia guzowata kukurydzy,
- głownia pyląca kukurydzy.
W Polsce znacznie częściej występuje głownia guzowata, jednak znacznie groźniejsza jest głownia pyląca. Szkodliwość głowni kukurydzy w latach sprzyjających rozwojowi choroby może być bardzo wysoka, a nierzadko głownia kukurydzy może doprowadzić do całkowitego zniszczenia plonu.
Objawy głowni kukurydzy
Głownia to choroba grzybowa kukurydzy, której objawem jest obecność narośli na nadziemnych częściach roślin kukurydzy. Pierwsze objawy głowni kukurydzy dawać może już w fazie 3-4 liści. Początkowo guzy mogą być widoczne na pędach przy ziemi oraz na blaszkach liściowych. Wraz z rozwojem choroby objawy głowni kukurydzy mogą być widoczne również na wiechach i kolbach. Guzy pokrywa biało-srebrzysta skórka, która z czasem zmienia barwę na brunatną, uwalniając zarodniki. W trakcie sezonu wegetacyjnego może rozwijać się od 2 do 3 pokoleń głowni:
- pierwsza generacja pojawia się zwykle w okresie od końca maja do końca czerwca,
- druga generacja pojawia się najczęściej w lipcu,
- trzecia generacja pojawia się w fazie wypełniania ziarna i dojrzałości mlecznej.
Największe nasilenie głowni dotyczy rejonów cieplejszych, a także upraw na glebach piaszczystych z ograniczoną ilością wody.
Zapobieganie i zwalczanie głowni kukurydzy
Profilaktyka w przypadku głowni kukurydzy polega na wysiewie materiału siewnego zaprawionego fungicydami. Zapobieganie rozwojowi głowni wiąże się również z ograniczeniem występowania chorób grzybowych, poza tym należy prowadzić działania mające na celu eliminację szkodników kukurydzy uszkadzających tkanki roślin. Uszkodzenia powodowane przez szkodliwe owady sprzyjają bowiem porażeniom przez patogeny grzybowe, które odpowiadają za rozwój choroby, jaką jest głownia kukurydzy. Ograniczanie rozwoju choroby wiąże się również ze stosowaniem zmianowania. Na polach, gdzie wcześniej pojawiła się głownia, przerwa w uprawie kukurydzy nie powinna być krótsza niż 3-4 lata. Jeśli chodzi o zwalczanie głowni w kukurydzy z wykorzystaniem chemicznych środków ochrony roślin, nie ma aktualnie zarejestrowanego fungicydu, który przeznaczony jest do zwalczania choroby.
Wybór odmian kukurydzy odpornych na głownię
Ograniczenia dotyczące stosowania środków ochrony roślin sprawiają, że coraz popularniejsza staje się hodowla odpornościowa, która może zmniejszyć skutki związane z obecnością chorób w postaci obniżki wielkości i jakości plonu. By ograniczyć rozwój choroby kolb kukurydzy, warto wybierać odmiany kukurydzy odporne na głownię, a przy tym tolerujące warunki stresowe.
