Rozważań nad stałą wysokością odsetek w ramach umów z KOWR według MRiRW

MRiRW oferuje wyjaśnienia na temat ustalania stałej stopy odsetek dla słusznych czynszów dzierżawnych oraz odsetek z tytułu zakupu ziemi, zgodnie z wnioskiem przedstawionym przez KRIR. Wyjaśnienia te zostały przedstawione w liście datowanym na 6 września 2024 r. i dotyczą zarówno nowych, jak i obecnie obowiązujących umów.

Na podstawie § 5 ust. 1 rozporządzenia z dnia 16 lutego 2012 r., które reguluje szczegółowe warunki rozkładania na raty należności z tytułu sprzedaży nieruchomości rolnych Skarbu Państwa oraz wysokość oprocentowania takich należności, do końca roku 2013 należności te były oprocentowane na poziomie 2% rocznie. Warunek taki obowiązywał do momentu w pełni uregulowania płatności, jeśli sprzedaż miała na celu utworzenie lub zwiększenie gospodarstwa rodzinnego, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego z 11 kwietnia 2003 r. i spełniane były przesłanki do przyznania wyjątkowego wsparcia, jak to jest określone w decyzji Rady z 20 listopada 2009 r. dotyczącej przyznawania przez polskie władze państwowej pomocy na zakup nieruchomości rolnych w okresie od 1 stycznia 2010 r. do 31 grudnia 2013 r.

Obecne przepisy, jak stanowi § 4 ust. 1 tegoż rozporządzenia, określają oprocentowanie tych należności na poziomie stopy dyskontowej plus 1 punkt procentowy, aż do momentu ich całkowitej zapłaty. Zatem obecne przepisy nie przewidują możliwości zastosowania stałego oprocentowania na poziomie 2% i wymagałyby wprowadzenia zmian legislacyjnych.

Warto jednak zauważyć, że wprowadzenie stałego oprocentowania na preferencyjnych warunkach miałoby charakter pomocy publicznej. Program możliwości udzielania pomocy musi być zgodny z przepisami dotyczącymi pomocy publicznej, między innymi komunikatu Komisji na temat wytycznych dla pomocy państwa w sektorach rolnym i leśnym oraz na obszarach wiejskich oraz rozporządzenia Komisji (UE) nr 2022/2472 z dnia 14 grudnia 2022 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym. Program musi też być zgłoszony do Komisji Europejskiej.

Przepisy wyłączeniowe Komisji Europejskiej nie przewidują jednak możliwości udzielania pomocy na zakup ziemi, chyba że jest ona związana z realizacją inwestycji i nie przekracza 10% kosztów inwestycji objętej pomocą. Dlatego jedyną możliwością udzielenia pomocy w formie stałego oprocentowania byłoby zastosowanie formuły de minimis na podstawie przepisów rozporządzenia Komisji (UE) nr 1408/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r.

Zgodnie z art. 39a ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, kwota czynszu dzierżawnego określona w umowie, jako równowartość odpowiedniej ilości pszenicy, jest ustalana na podstawie średniej krajowej ceny skupu pszenicy przez ostatnie jedenaście kwartałów poprzedzających półrocze roku kalendarzowego, w którym płatność jest wymagana. Taka należność nie podlega oprocentowaniu. W razie opóźnienia w spłacie, dzierżawca musi zapłacić odsetki ustawowe, zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego z dnia 23 kwietnia 1964 r.