Unikatowe piękno przyrody w sercu miasta – Łąki Nowohuckie i ich przyrodnicza różnorodność
Łąki Nowohuckie, położone praktycznie w samym centrum krakowskiej dzielnicy Nowa Huta, nieopodal Placu Centralnego, są prawdziwym fenomenem. Te miejskie tereny, o powierzchni 68 ha, mimo upływu lat zachowały swój naturalny charakter. W dużym stopniu przyczyniło się do tego torfowiskowe podłoże, utrudniające realizację różnych projektów inwestycyjnych ze względu na wysoki poziom wód gruntowych. Choć niegdyś planowano tutaj utworzyć tereny rekreacyjne, brak środków finansowych pokrzyżował te zamierzenia, co paradoksalnie uchroniło Łąki Nowohuckie przed zabudową.
Pierwsza waloryzacja przyrodnicza tego obszaru miała miejsce w tym roku. Zlecił jej wykonanie Urząd Miasta Krakowa, Wydział Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska, z myślą o stworzeniu dokumentacji niezbędnej do utworzenia na terytorium Łąk pierwszego w Krakowie użytku ekologicznego. Rezultaty badania były zgodne z przewidywaniami – wyjątkowo obiecujące.
Na stosunkowo niewielkim obszarze Łąk rosną ponad 20 różnorodnych zbiorowisk roślinnych, w tym zespoły turzyc, szuwary trzcinowe i podmokłe łąki z ostrożeniem wysokim. Ponadto, na terytorium Łąk stwierdzono obecność ponad 370 gatunków roślin kwiatowych – to znacznie więcej niż na podobnej powierzchni innych obszarów, gdzie najczęściej występuje do 150 gatunków. Wśród nich znajdują się takie rzadko spotykane gatunki jak storczyk krwisty, goździk kropkowany, kozłek lekarski czy rutewka wąskolistna.
Świat ptaków na Łąkach Nowohuckich jest równie bogaty. Stwierdzono tu obecność 69 gatunków, 34 z nich to gatunki lęgowe. Pozostałe gatunki albo żerują na terenie Łąk (16), albo odwiedzają je sporadycznie (13). W bezpośrednim sąsiedztwie Łąk gniazduje dodatkowo 26 gatunków ptaków. Na tym obszarze gniazdują wszystkie rodzime gatunki ptaków z rodzaju Locustella i Acrocephalus (oprócz wodniczki, która gniazduje nielicznie w północnej Polsce). Do tych gatunków należą trzciniak, trzcinniczek, rokitniczka, łozówka, świerszczak, brzęczka i strumieniówka. Wielokrotnie spotykane są tu także świerszczak, łozówka, cierniówka oraz potrzos.
Na Łąkach Nowohuckich gniazdują również trzy gatunki ptaków wymienione na tzw. Dyrektywie Ptasiej UE jako zagrożone w skali Europy. Są to derkacz, gąsiorek oraz bączek – dodatkowo ten ostatni jest wpisany do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt. Na uwagę zasługuje również błotniak stawowy, drapieżny ptak gniazdujący na ziemi, który często bywa widywany na Łąkach do jesiennego odlotu.
Łąki pełnią też funkcję noclegowiska dla szpaków, srok, jaskółek, kwiczołów i wielu innych gatunków, które zatrzymują się tu podczas migracji i okresu lęgowego. Na terenie Łąk można również spotkać liczne gatunki motyli, wśród których na szczególną uwagę zasługuje chroniony czerwończyk fioletek, wykazany w Polsce tylko na nielicznych stanowiskach.
Łąki Nowohuckie stanowią niesamowite miejsce nie tylko ze względu na naturalny charakter siedlisk, ale również ze względu na swoje położenie w sercu dużego miasta, jakim jest Kraków. Taka różnorodność flory i fauny czyni z nich idealne miejsce do prowadzenia zajęć z edukacji przyrodniczej. W opracowanej ekspertyzie zaproponowano metody ochrony łąk oraz kierunki ich adaptacji do celów edukacyjnych w sposób nie naruszający walorów przyrodniczych tej krakowskiej perełki.
